Tekerlekli sandalye, her paraplejik hasta için olmazsa olmaz bir ulaşım aracıdır ve onsuz yürümek bile zordur, bu nedenle her hastanın onu kullanma konusunda kendine özgü bir deneyimi olacaktır. Tekerlekli sandalyeyi doğru kullanmak ve belirli becerilerde ustalaşmak, hayattaki öz bakım seviyenizi büyük ölçüde artıracaktır. Aşağıda, herkesin paylaşabileceği tekerlekli sandalye kullanıcılarının kişisel deneyimlerinden bir kısmı yer almaktadır ve umarım arkadaşlara yardımcı olur.
Hastaların günlük yaşamlarının büyük bir kısmı tekerlekli sandalyelerde geçtiği için tekerlekli sandalyelerin konforuna ve günlük bakımına dikkat etmek gerekir. Tekerlekli sandalyede uzun süre oturduğunuzda, ilk hissedeceğiniz şey kalçalarınızda rahatsızlık ve uyuşukluk hissi olacaktır, bu nedenle oturma minderini iyileştirmeyi düşünmelisiniz ve bunun en kolay yolu üzerine kalın bir minder yapmaktır. Minderi yapmak için, araba koltuğu minderinin süngerini (yüksek yoğunluklu ve iyi elastikiyete sahip) kullanabilirsiniz. Süngeri tekerlekli sandalye minderinin boyutuna göre kesin. Kalınlığı yaklaşık 8 ila 10 santimetredir. Deri veya kumaşla kaplanabilir. Süngerin dış tarafına plastik bir torba koyun. Deri ceket ise, tek seferde dikilebilir ve kumaşın bir ucu kolayca çıkarılıp yıkanabilmesi için fermuarlanabilir. Bu kalın minder, kalçalardaki baskıyı önemli ölçüde azaltacak ve yatak yaralarının oluşumunu da önleyecektir. Tekerlekli sandalyede oturmak ayrıca alt sırtta, özellikle belde ağrıya neden olacaktır. Sinir hasarı nedeniyle psoas kaslarının gücü önemli ölçüde azalır ve yüksek pozisyonlardaki hastalar neredeyse tamamen güçsüzleşir. Bu nedenle her hastada sırt ağrısı görülür. Ağrıyı etkili bir şekilde hafifletmenin bir yolu vardır: Belin arkasına yaklaşık 30 cm boyutunda ve 15-20 cm kalınlığında küçük, yuvarlak bir yastık koymak. Bu yastığı alt sırtı desteklemek için kullanmak ağrıyı büyük ölçüde hafifletecektir. İsterseniz sırt yastığı da ekleyebilirsiniz ve hastalar ve yakınları deneyebilir.
Tekerlekli sandalyelerin günlük bakımı da çok önemlidir. İyi bakımlı bir tekerlekli sandalye, hareket ederken kendimizi özgür ve rahat hissetmemizi sağlayabilir. Tekerlekli sandalyede kusurlar varsa, üzerinde oturmak kesinlikle rahatsız edici olacaktır.
Tekerlekli sandalye bakımında dikkat edilmesi gereken birkaç nokta vardır:
1. Fren:Fren sıkı değilse, kullanımı sadece rahatsız edici olmakla kalmaz, aynı zamanda tehlikeye de yol açar, bu yüzden frenin sıkı olması gerekir. Fren sıkı değilse, geriye doğru ayarlayıp sabitleme vidasını sıkabilirsiniz;
2. El Çarkı:El çarkı tekerlekli sandalyeyi kontrol etmeye yarayan tek cihaz olduğundan, arka tekerleğe sıkıca sabitlenmelidir;
3. Arka tekerlek:Arka tekerleğin yatağına dikkat etmek gerekir. Tekerlekli sandalye uzun süre kullanıldıktan sonra, yatak gevşeyerek arka tekerleğin sallanmasına ve yürürken büyük bir rahatsızlığa neden olur. Bu nedenle, sabitleme somunu düzenli olarak kontrol edilmeli ve yatak düzenli olarak yağlanmalıdır. Yağlama için tereyağı kullanılır ve lastiklerin şişirilmesi gerekir; bu sadece hareket için değil, aynı zamanda titreşimi de azaltır;
4. Küçük tekerlek:Küçük tekerlek yatağının kalitesi aynı zamanda hareket kolaylığı ile de ilgilidir, bu nedenle yatağı düzenli olarak temizlemek ve tereyağı sürmek de gereklidir;
5. Pedallar:Tekerlekli sandalyelerin pedalları sabit ve ayarlanabilir olmak üzere iki tiptedir, ancak hangi tür olursa olsun kendi konforunuza göre ayarlamanız daha iyidir.
Tekerlekli sandalye kullanımında, ustalaştıktan sonra hareket kabiliyetinize büyük katkı sağlayacak belirli beceriler vardır. En temel ve en yaygın kullanılanı, ön tekerlektir. Küçük bir çıkıntı veya basamakla karşılaştığınızda, sert bir şekilde yukarı çıkarsanız, tekerlekli sandalyeye zarar verebilirsiniz. Bu durumda, sadece ön tekerleği kaldırıp engeli aşmanız yeterlidir; sorun çözülecektir. Tekerleği ileri itme yöntemi zor değildir. El tekerleği aniden ileri doğru çevrildiği sürece, ön tekerlek atalet nedeniyle yukarı kalkacaktır, ancak aşırı kuvvet nedeniyle geriye düşmesini önlemek için kuvvetin kontrol edilmesi gerekir.
Aşağıdaki durumlarla ayrıntılı olarak sıklıkla karşılaşılır:
Engel geçişi:Dışarı çıktığımızda sık sık küçük tümsekler veya çukurlarla karşılaşırız. Ön tekerlekler küçük olduğundan, çarptığımızda geçmek zordur. Bu esnada sadece ön tekerleklerin geçmesi yeterlidir. Arka tekerlekler büyük çaplı olduğundan, geçmek kolaydır.
Yokuş yukarı:Büyük bir tekerlekli sandalye ise, ağırlık merkezi önde olacak ve yokuş yukarı çıkmak daha kolay olacaktır. Küçük bir tekerlekli sandalye ise, ağırlık merkezi ortada olacak ve yokuş yukarı çıkarken tekerlekli sandalye geriye doğru hareket edecektir, bu nedenle yokuş yukarı çıkarken hafifçe eğilmeli veya geriye doğru yaslanmalısınız.
Tekerlekli sandalye kullanırken, ön tekerleği boşaltmak, yani tekerleği ilerletirken gücü artırmak gibi teknik bir hareket vardır; böylece ön tekerlek yükselir, ağırlık merkezi arka tekerleğe düşer ve dengeyi korumak için el çarkı ileri geri döndürülür, tıpkı tekerlekli sandalye dansı gibi. Bu hareketin pratik bir anlamı yoktur ve düşmesi çok zor ve kolaydır, bu yüzden yapmamaya çalışın. Denemek zorundaysanız, arkanızda onu koruyacak biri olmalıdır. Bu hareketin temel noktası, tekerlek ilerletildiğinde gücün orta düzeyde olması, böylece yerinde durup dengeyi koruyabilmesidir.
Tekerlekli sandalyelerin akıllı kullanımı konusuna gelince, burada duralım, bir sonraki yazıda görüşmek üzere.
Gönderim zamanı: 07 Şubat 2023
